Kategoria: Obrazki z Włoch

„Pescatore”, 'rybak’, to bardzo stary zawód. A czy znasz inne nazwy zawodów po włosku?
– un(a) infermiere(a) = pielęgniarz(rka)
– un(a) medico = lekarz(rka)
– un(a) insegnante = nauczyciel(ka)
– un(a) addetto(a) alle pulizie = sprzątacz(ka)
– un(a) badante = opiekun(ka)
– un(a) architetto = architekt
– un(a) avvocato = prawnik(czka), adwokat

Zwróć uwagę, że niektóre zawody mają formy żeńskie, a inne nie, jak np. „medico”, „avvocato” czy „architetto”. Jest to kontrowersyjny temat, gdyż w jęz. włoskim co prawda istnieją gramatycznie poprawne formy żeńskie („medica”, „avvocata” i „architetta”), ale ich się nie używa, gdyż mają negatywny wydźwięk (’lekareczka’, itp.). Rozwiązuje się to tak, że albo mówi się „una medico”, itd., czyli przez rodzajnik poznajmy, że chodzi o kobietę, albo mówiąc wprost: „Medico donna” = 'Lekarz kobieta’.

W języku polskim rodzaj żeński niektórych zawodów to również polemiczny temat – czy mówić „psycholożka” czy „pani psycholog”?

Jakie jest Twoje zdanie, czy powinno się używać form żeńskich, abyśmy się wszyscy z nimi osłuchali i do nich przyzwyczaili czy nie ma sensu zmieniać dotychczasowych przyzwyczajeń? „Medico” czy „medica”? Napisz w komentarzu.

Na południu Włoch widok kaktusów jest standardem, tworzą one klimat regionu. Owoce jednego z nich, opuncji, są popularnym składnikiem lokalnej kuchni i nazywane są „fichi d’india”. Są one pyszne, jednak jedz je ostrożnie – ich skórka zawiera nieprzyjemne kolce.

Wykorzystajmy ten klimatyczny widok, aby nauczyć się kilku 'bolesnych’ i nieprzyjemnych określeń w języku włoskim, które mogą Ci się przydać po ukłuciu kaktusem i nie tylko:
– una spina = kolec
– delle spine = kolce
– pungersi = ukłuć się
– una puntura = ukłucie
– Mi fa male. = Boli mnie.
– mordere = ugryźć
– una morsa = ugryzienie
– pizzica = szczypie
– prude = swędzi
– brucia = piecze

Nie życzymy Ci żadnego z tych stanów :).

Napisz, czy już kiedyś jadłeś „un fico d’india” i czy Ci smakował :).

Muzyka jest nierozłącznym elementem kultury włoskiej. Począwszy od opery, po ulicznych grajków – Włochy to zdecydowanie muzykalny kraj. Poznajmy zatem kilka przydatnych zwrotów, by rozmawiać o muzyce po włosku:

– A: Che tipo di musica ti piace? = Jaki rodzaj muzyki lubisz?
B: Mi piace… = Lubię…

– A: Qual è la tua banda preferita? = Jaka jest Twój ulubiony zespół?
B: La mia banda preferita è… = Moja ulubiony zespół to…

– A: Qual è la tua canzone preferita? = Jaka jest Twoja ulubiona piosenka?
B: La mia canzone preferita è… = Moja ulubiona piosenka to…

Kto poznaje piosenkę z filmiku?:-) Napisz jej nazwę w komentarzu.

Włoskie wybrzeże jest pełne „rocce”, czyli skał. Zwróć uwagę na ortografię – 'jedna skała’ to „una roccia”, ale w liczbie mnogiej „i” znika (nie zmienia to wymowy).

To jednak nie jedyne słowo, którym można nazwać skałę, przekonaj się sam:
– un sassolino = kamyk
– un sasso = kamień
– una pietra = kamień / skała
– una roccia = skała

No dobra, ale jaka jest w sumie różnica między tymi słowami?

1. „Un sasso” to 'kamień’, raczej mały, zwykle gładki i owalny;

2. „Una pietra” tłumaczymy albo jako 'kamień’, albo jako 'skała’, ale mowa raczej o niewielkiej skale, zwłaszcza takiej, którą można podnieść czy nią rzucić. Gdy mówimy „una piccola pietra”, mamy w zasadzie na myśli 'kamień’, ale, w przeciwieństwie do „sasso”, o nierównej, szorstkiej powierzchni; „Una pietra” może również wskazywać na szlachetność materiału – „una pietra preziosa” to nic innego, jak 'kamień szlachetny’, taki, jak np. szmaragd (uno smeraldo).

3. „Una roccia” to skała, której nie możemy podnieść, bo jest za duża i za ciężka, możemy ją najwyżej przetoczyć. Często nazywamy tak całe bloki skalne czy ściany, czyli mowa o zdecydowanie większych gabarytach niż „pietra” lub „sasso”.

Mamy nadzieję, że teraz wszystko jasne. Napisz w komentarzu, czy tak.

„Il cannolo” to typowo sycylijski deser. Tradycyjnie wypełniony jest słodką ricottą, ale istnieje mnóstwo innych wariantów. Tę i inne słodkości kupujemy w „pasticceria”, czyli 'cukierni’, ale to, oczywiście, nie jedyne miejsce, gdzie kupimy we Włoszech jedzenie.

Poznajmy więc nazwy innych tego typu lokali we Włoszech:
– un panificio, una panetteria = piekarnia
– un (negozio) alimentari = sklep spożywczy
– un mercato = targ
– un macellaio = rzeźnik, sklep mięsny
– una pescheria = sklep rybny
– una salumeria = sklep z wędlinami i serami

A Ty gdzie najbardziej lubisz robić zakupy? Napisz w komentarzu.

Spaghetti, tagliatelle, bucatini, rigatoni, penne, orecchiette, ravioli, agnolotti… Trudno zliczyć wszystkie odmiany włoskiego makaronu. Najogólniej 'makaron’ to po włosku „la pasta”.

Włosi mają też kilka zwrotów idiomatycznych związanych z makaronem, sprawdź, czy je znasz:
– Lui è di buona pasta. = Dosłownie: On jest z dobrego makaronu. Znaczy: On jest dobrym człowiekiem.
– Lei è di pasta grossa. = Dosłownie: Ona jest z grubego makaronu. Znaczy: Ona jest prosta (w sensie swojska, ale może znaczyć też prostacka).
– Loro sono di tutt’altra pasta. = Dosłownie: Oni są z całkiem innego makaronu. Znaczy: Oni są całkiem inni.
– Sei una pasta d’uomo! = Dosłownie: Jesteś makaronem człowieka! Znaczy: Jesteś wspaniały/przemiły!

Który włoski makaron najbardziej lubisz? Napisz w komentarzu!

Włochy można wygodnie zwiedzić pociągiem, czyli „in treno”. Czy wiesz, jak dogadać się po włosku na dworcu? Poznaj nasz mini słowniczek, wraz z widokami z malowniczego dworca w sycylijskiej Taorminie:
– la stazione dei treni/ferroviaria = dworzec kolejowy
– un biglietto = bilet
– due biglietti = dwa bilety
– solo andata = w jedną stronę
– andata e ritorno = tam i z powrotem
– la biglietteria = kasa
– il distributore dei biglietti = automat do biletów
– la piattaforma = peron
– convalidare il biglietto = skasować bilet

Pamiętaj, że we Wloszech należy skasować zakupione bilety w (najczęściej pomarańczowych) automatach na dworcu czy peronie.

A jak życzyć komuś udanej podróży? „Buon viaggio!” Nie zapomnij zostawić like’a.

„Che roba bella, che roba fresca!” krzyczy sprzedawca na mercato del pesce, czyli na targu rybnym. A co to w ogóle znaczy?

„Roba” można przetłumaczyć na kilka sposobów, w zależności od kontekstu. To generalnie 'rzecz’ lub 'sprawa’, ta, o której mówimy – w powyższym przypadku przetłumaczymy ją jako 'towar’, 'produkty’, czyli sprzedawane ryby:
– Che roba bella, che roba fresca! = Co za dobry towar, świeże produkty!

„Che bella roba” można też przetłumaczyć jako „ale świetna sprawa”, mówiąc o jakiejś rzeczy lub sytuacji:
– Che bella roba questo corso. = Ale świetna sprawa z tym kursem.
– Che bella roba hai cucinato. = Ale świetne rzeczy ugotowałeś.

Niech nie myli Cię słowo „bella”, które pewnie znasz jako 'piękna’ – „bello” znaczy również 'dobry’, 'smaczny’, 'świetny’, itp.

Zostaw like’a jeśli podoba Ci się ta wskazówka.

Che panorama! = Ale panorama (widoki)!

Tym wyrażeniem wyrazisz zachwyt pięknymi widokami, ale za pomocą „che”, czyli 'ale’, 'jaki’ możesz skomplementować cokolwiek:
– Che bella casa! = Ale piękny dom!
– Che ambiente piacevole! = Jakie przyjemne wnętrze!
– Che conveniente questa offerta. = Ale korzystna oferta.

„Che” posłuży nam również do wyrażania negatywnych odczuć:
– Che pena che non puoi venire! = Jaka szkoda, że nie możesz przyjechać!
– Che triste questo film. = Ale smutny film.
– Che brutto questo posto. = Ale brzydkie miejsce.

W ramach ćwiczenia, napisz w komentarzu Twoje odczucia – napisz „che” i dodaj wybrane przez Ciebie słowo, np. któreś z tego posta.

La scoperta di un piatto nuovo è più preziosa per il genere umano che la scoperta di una nuova stella. = Odkrycie nowego dania jest cenniejsze dla rodzaju ludzkiego niż odkrycie nowej gwiazdy.
Anthelme Brillat-Savarin

Jak wiesz, włoskie słownictwo kulinarne jest bardzo bogate. Nauczymy Cię kilku słów, które pomogą Ci rozszyfrować włoskie menu:
– un primo = pierwsze danie
– un secondo = drugie danie
– un contorno = dodatek – un dessert = deser

Kto się zgadza, że 'Odkrycie nowego dania jest cenniejsze dla rodzaju ludzkiego niż odkrycie nowej gwiazdy’? Jeśli Ty się zgadzasz, napisz w komentarzu „Io” (’Ja’)!